اگر در آستانه مهاجرت تحصیلی یا کاری هستید، احتمالاً بزرگترین سؤال ذهنی شما این است: آیلتس بدهم یا آزمون PTE؟ این انتخاب فقط به سختی یا آسانی آزمون مربوط نیست؛ بلکه تصمیمی استراتژیک است که می‌تواند مسیر اپلای، دریافت ویزا و حتی شانس شما برای کسب امتیازهای بالاتر را مستقیماً تحت تأثیر قرار دهد. در واقع، دغدغه اصلی شما یافتن «آسان‌ترین» آزمون نیست، بلکه پیدا کردن «مناسب‌ترین» آزمونی است که با سبک یادگیری شما سازگار باشد و در کمترین زمان شما را به نمره دلخواهتان برساند.
آیلتس را انتخاب کنم یا PTE؟ (راهنمای گام‌به‌گام تصمیم‌گیری)
انتخاب بین این دو غول آزمون زبان، باید با در نظر گرفتن اهداف شخصی، مقصد و نوع مهارت‌های زبانی شما صورت بگیرد. پاسخ ما به این سؤال، یک «بستگی دارد» حرفه‌ای است که در چهارچوب‌های زیر مشخص می‌شود:
اگر قصد مهاجرت به استرالیا و نیوزلند یا نیاز به ویزای سریع دارید
در این حالت، PTE Academic معمولاً انتخاب هوشمندانه‌تری است. چرا؟
- سیستم امتیازدهی مهاجرتی: در استرالیا و نیوزلند، کسب نمرات بالاتر از آیلتس ۷ (معادل PTE ۶۵) یا آیلتس ۸ (معادل PTE ۷۹) برای سیستم امتیازدهی (مانند ویزاهای ۱۸۹، ۱۹۰ و ۴۹۱) مزیت بزرگتری ایجاد می‌کند. بسیاری از داوطلبان معتقدند کسب نمره PTE ۷۹ که معادل آیلتس ۸ است، به‌ویژه در مهارت‌هایی مانند رایتینگ، دست‌یافتنی‌تر است.
- سرعت اعلام نتایج: اگر زمان برایتان حیاتی است (مثلاً برای اکسپرس اینتری یا ارسال فوری مدارک ویزا)، PTE برنده است. نتایج این آزمون اغلب ظرف ۲ تا ۵ روز کاری اعلام می‌شود، در حالی که آیلتس کاغذی ۱۳ روز طول می‌کشد.
اگر به دنبال پذیرش تحصیلی در کانادا، آمریکا یا بریتانیا هستید
با وجود رشد اعتبار PTE، همچنان آیلتس آکادمیک در صدر قرار دارد.
- پذیرش گسترده: بیش از ۱۱,۰۰۰ سازمان در سراسر جهان مدرک آیلتس را می‌پذیرند. هرچند PTE نیز در حال گسترش است، اما برای دانشگاه‌های سطح اول در آمریکا و بریتانیا و بسیاری از برنامه‌های خاص در کانادا، آیلتس همچنان گزینه مطمئن‌تر و رایج‌تری است.
- حس تعامل انسانی: اگر معتقدید در محیط واقعی و مصاحبه حضوری بهتر عمل می‌کنید و نگران این هستید که سیستم کامپیوتری، لهجه و لحن طبیعی شما را درست ارزیابی نکند، آیلتس به دلیل داشتن ممتحن انسانی در بخش اسپیکینگ، برای شما مناسب‌تر است.
اگر با سیستم نمره‌دهی کامپیوتری و هوش مصنوعی راحت‌ترید
اگر سرعت تایپ بالایی دارید، با کامپیوتر کاملاً راحت هستید و اضطراب کمتری در برابر ماشین نسبت به انسان دارید، PTE برای شما ساخته شده است.
- در PTE، تمام پاسخ‌ها باید تایپ شوند. این یک موهبت برای کسانی است که خط خوانایی ندارند یا با قلم و کاغذ کند هستند. همچنین، قابلیت Cut/Paste در این آزمون وجود دارد که ویرایش متن را در بخش رایتینگ بسیار آسان می‌کند.
- از آنجا که نمره‌دهی کاملاً توسط هوش مصنوعی انجام می‌شود، نگرانی بابت سوگیری ممتحن یا قضاوت‌های فردی (که برخی داوطلبان در آیلتس گزارش می‌دهند) از بین می‌رود و تنها قواعد ساختاری، گرامر و واژگان شما ارزیابی می‌شود.
اگر در بخش نوشتاری (Writing) یا گفتاری (Speaking) مشکل دارید
این بخش همان جایی است که PTE توانسته قلب بسیاری از داوطلبان فارسی‌زبان را به دست بیاورد.
- Speaking در PTE: بخش اسپیکینگ PTE کاملاً کامپیوتری است و از طریق میکروفون انجام می‌شود. این بخش شامل تسک‌هایی مانند Repeat Sentence و Read Aloud است که بیشتر به مهارت تقلید، سرعت عمل و تلفظ روان وابسته است تا تعامل پیچیده انسانی. داوطلبانی که در مقابل ممتحن دچار استرس می‌شوند، در این فرمت موفقیت بیشتری کسب می‌کنند.
- Writing در PTE: این بخش بیشتر فرمولی است. داوطلبان می‌توانند با استفاده از تمپلیت‌های ساختاریافته و ثابت، نمرات بسیار بالایی کسب کنند. در حالی که در رایتینگ آیلتس، نمره به طور قابل توجهی به توسعه ایده‌ها و پیچیدگی گرامری وابسته است، PTE به دلیل ماهیت خود، به ساختار، لغات آکادمیک و سرعت تایپ پاداش می‌دهد.
جدول ماتریس تصمیم‌گیری سریع (آیلتس یا PTE)
مقایسه جامع: تفاوت‌های ساختاری و اجرایی IELTS و PTE
تفاوت‌های زیربنایی این دو آزمون است که تعیین می‌کند کدام یک برای مهارت‌های فردی شما مناسب‌تر است. PTE در حقیقت یک آزمون مهارت‌های “تلفیقی” (Integrated Skills) است، در حالی که آیلتس ساختاری “تفکیکی” (Segregated) دارد.
نحوه برگزاری آزمون: کامپیوتری در برابر کاغذی/حضوری
آیلتس به داوطلبان حق انتخاب می‌دهد:
- Paper-based: آزمون روی کاغذ با مداد.
- Computer-delivered: آزمون کامپیوتری (شامل Listening و Reading و Writing)، اما Speaking با ممتحن انسانی و حضوری است.
PTE اما کاملاً Computer-based است. همه مهارت‌ها، از جمله Speaking (که با میکروفون ضبط می‌شود)، پشت کامپیوتر انجام می‌گیرد. این یک مزیت بزرگ برای افرادی است که هنگام صحبت کردن در حضور دیگران دچار استرس یا لکنت زبان می‌شوند.
تفاوت در بخش Speaking (ارزیابی توسط هوش مصنوعی در مقابل ممتحن انسانی)
این مهم‌ترین نقطه اختلاف است:
ساختار کلی آزمون‌ها و مدت زمان لازم برای هر بخش
آزمون PTE کوتاه‌تر و فشرده‌تر است. این آزمون‌ها در یک جلسه حدوداً ۳ ساعته (آیلتس) در مقابل حدوداً ۲ ساعت و ۱۵ دقیقه‌ای (PTE) برگزار می‌شوند.
نکته کلیدی: در PTE، پاسخ شما در یک مهارت (مثلاً Speaking) ممکن است روی نمره مهارت دیگر (مثلاً Listening) تأثیر بگذارد که به آن “Cross-Scoring” یا نمره‌دهی تلفیقی می‌گویند.
نمره‌دهی و سیستم تبدیل نمرات (مقایسه نمره ۷ آیلتس و معادل PTE)
آیلتس نمرات را در مقیاس ۱ تا ۹ گزارش می‌کند، در حالی که PTE از مقیاس ۱۰ تا ۹۰ استفاده می‌کند. مهم‌ترین نکته، آگاهی از نمره معادل مورد نیاز است. به طور مثال، اگر دانشگاهی آیلتس ۷ می‌خواهد، باید بدانید معادل آن در PTE دقیقاً چند است.
جدول ۲: معادل‌سازی نمره کلی آیلتس و PTE (توسط IDP و Pearson تأیید شده)
توجه حیاتی: همانطور که می‌بینید، برای نمرات پایین‌تر (مانند ۵.۵ و ۶) اختلاف کم است. اما برای نمرات بالا (مانند ۷ و ۷.۵)، کسب نمره در PTE در عمل برای بسیاری از داوطلبان، سخت‌تر از آیلتس نیست، بلکه متفاوت است و با استراتژی صحیح، راحت‌تر به دست می‌آید.
سرعت اعلام نتایج و امکان رزرو آزمون (دریافت مدرک در ۵ روز)
PTE: برنده بلامنازع در سرعت. نتایج معمولاً در کمتر از ۵ روز کاری (گاهی حتی ۲۴ ساعت) اعلام می‌شود. علاوه بر این، PTE چندین بار در هفته برگزار می‌شود و رزرو آن حتی در فاصله ۴۸ ساعت مانده به آزمون امکان‌پذیر است.
آیلتس:
- آزمون کامپیوتری آیلتس: نتایج ۳ تا ۵ روز پس از آزمون.
- آرمون کاغذی آیلتس: نتایج ۱۳ روز پس از آزمون.
اگر در رقابت با زمان هستید یا نیاز دارید سریعاً دوباره در آزمون شرکت کنید (Rereading)، PTE یک مزیت غیرقابل انکار دارد.
اعتبار بین‌المللی: کدام آزمون برای کشور مقصد شما مناسب‌تر است؟
گرچه آیلتس قدمت بیشتری دارد، اما PTE در سال‌های اخیر به سرعت جایگاه خود را تثبیت کرده است. با این حال، کشور مقصد تعیین‌کننده نهایی است.
مقبولیت گسترده آیلتس در دانشگاه‌های آمریکای شمالی و اروپا
آیلتس هنوز هم استاندارد طلایی و معیار اولیه برای پذیرش تحصیلی در بسیاری از دانشگاه‌های معتبر آمریکایی (مانند برنامه‌های فارغ‌التحصیلی خاص)، بریتانیایی و اروپایی است. برای مثال:
- اگر به دنبال برنامه‌های تحقیقاتی در یک دانشگاه برتر در آمریکا هستید، احتمالاً آیلتس یا تافل گزینه‌های اصلی خواهند بود.
- اگرچه پذیرش PTE در بریتانیا بسیار بالاست، اما برخی رشته‌های پزشکی یا حقوق ممکن است فقط آیلتس را بپذیرند. همیشه وب‌سایت دانشگاه مقصد را چک کنید.
تمرکز و مزیت PTE برای ویزاهای مهاجرتی استرالیا و نیوزلند
PTE توسط دولت‌های استرالیا و نیوزلند به رسمیت شناخته شده و در پروسه اخذ ویزای مهاجرتی این کشورها یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود.
چگونه؟ در سیستم امتیازشماری، اگر بتوانید نمره PTE ۷۹ (معادل آیلتس ۸) را در هر چهار مهارت کسب کنید، امتیاز زبان کامل را دریافت خواهید کرد که شانس شما برای دریافت دعوت‌نامه ویزا را به شدت افزایش می‌دهد. بسیاری از داوطلبان این نمره را از PTE راحت‌تر می‌گیرند.
اعتبار هر دو مدرک برای ویزاهای کاری و تخصص (Skilled Worker Visas)
- PTE Academic عموماً برای ویزاهای کاری نیز قابل استفاده است و نسخه جداگانه‌ای ندارد.
- آیلتس برای این منظور، نیاز به شرکت در آزمون General Training دارد.
اگر هدف شما مهاجرت کاری است، باید حواستان باشد که آیا برای ثبت‌نام در سازمان‌های تخصصی (مانند سازمان‌های نظام مهندسی یا پزشکی) به نسخه آکادمیک نیاز دارید یا جنرال. در هر حال، هر دو آزمون برای این ویزاها پذیرفته می‌شوند.
نکاتی در مورد پذیرش آزمون آنلاین (IELTS Online و PTE Home)
در دوران پساکرونا، نسخه‌های آنلاین آزمون‌ها معرفی شدند:
- PTE Home Edition / PTE Academic Online: این نسخه‌ها اغلب برای پذیرش تحصیلی مورد قبول هستند، اما برای اکثر برنامه‌های مهاجرتی (مانند اداره مهاجرت استرالیا یا کانادا) پذیرفته نمی‌شوند.
- IELTS Online / IELTS Indicator: مشابه PTE، این نتایج برای ویزا و برخی دانشگاه‌های خاص پذیرفته نیستند و صرفاً برای سنجش سطح یا پذیرش‌های مشروط استفاده می‌شوند.
قاعده طلایی: اگر برای ویزا یا دانشگاه‌های درجه یک اقدام می‌کنید، حتماً در نسخه‌های حضوری (Test Centre) شرکت کنید.
چالش‌های عملی: هزینه، دسترسی و منابع آزمون برای فارسی‌زبانان
در شرایط فعلی، دسترسی و هزینه یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تصمیم‌گیری برای داوطلبان فارسی‌زبان است.
مقایسه هزینه کلی و مراکز برگزاری آزمون در کشورهای همسایه (ترکیه، ارمنستان و امارات)
از آنجا که آزمون PTE در حال حاضر در ایران برگزار نمی‌شود، هزینه کلی شما شامل هزینه آزمون به‌علاوه هزینه‌های سفر، اقامت و ویزا (در صورت نیاز) خواهد بود.
نکته اقتصادی: PTE در کشورهایی مانند ترکیه، نسبت به آیلتس، کمی ارزان‌تر است. اما اگر هزینه سفر را اضافه کنید، هزینه کل PTE ممکن است از آیلتس داخلی ایران بیشتر شود.
آسان‌ترین مهارت‌ها در هر آزمون از دیدگاه داوطلبان ایرانی
بر اساس تجربه آماری، داوطلبان ایرانی اغلب در مهارت‌های زیر راحت‌تر نمره می‌گیرند:
اگر مهارت مکالمه و نوشتار شما ضعیف‌تر است اما سرعت تایپ و تلفظ خوبی دارید، PTE شانس بیشتری به شما می‌دهد.
منابع آموزشی موجود به زبان فارسی برای آمادگی در هر دو آزمون
- آیلتس: به دلیل سابقه طولانی‌تر، بازار مملو از کتاب‌ها، دوره‌ها و منابع آموزشی فارسی برای آیلتس است. پیدا کردن استاد مسلط و مجرب نیز ساده‌تر است. به طور مثال می توانید جهت تقویت اسپیکینگ از بهترین منابع اسپیکینگ آیلتس استفاده نمایید.
- PTE: منابع تخصصی فارسی برای PTE در حال رشد هستند، اما نسبت به آیلتس محدودترند. اغلب منابع بر روی تمپلیت‌های (Templates) ثابت متمرکز هستند که باید برای موفقیت در این آزمون با آنها آشنا باشید.
مقایسه آیلتس جنرال و آیلتس آکادمیک در مقابل PTE (تک نسخه بودن PTE)
یکی از ویژگی‌های متمایز PTE، تک نسخه بودن آن است:
PTE Academic: این نسخه هم برای پذیرش‌های تحصیلی (آکادمیک) و هم برای مهاجرت (جنرال) به کار می‌رود.
IELTS: دو نسخه دارد:
- Academic: صرفاً برای تحصیلات دانشگاهی.
- General Training: برای مهاجرت، کار و ویزاهای غیردانشگاهی.
اگر در مورد هدف نهایی خود مطمئن نیستید، PTE به شما انعطاف بیشتری می‌دهد. اما اگر می‌دانید که هدف شما مهاجرت است، باید آیلتس جنرال را انتخاب کنید و اگر تحصیل، باید آیلتس آکادمیک بدهید.
نتیجه‌گیری
تصمیم نهایی شما باید بر اساس یک معادله ساده باشد: کشور مقصد + سبک یادگیری شما + محدودیت زمانی.
- اگر مهاجرت به استرالیا/نیوزلند، کسب نمره بالا (۷.۵ به بالا) و سرعت اعلام نتایج برایتان در اولویت است، PTE بهترین گزینه است.
- اگر برای دانشگاه‌های رده بالای آمریکا/کانادا/بریتانیا اپلای می‌کنید و در تعاملات انسانی (مصاحبه) قوی هستید، آیلتس مسیر مطمئن‌تر و پذیرفته‌شده‌تری است.
در نهایت، هیچ یک از آزمون‌ها آسان‌تر نیستند، بلکه متفاوت هستند. موفقیت در هر کدام نیازمند آمادگی متناسب با فرمت و ساختار همان آزمون است.
پرسش‌های متداول (FAQ)
۱. آیا PTE برای اکسپرس اینتری (Express Entry) کانادا پذیرفته می‌شود؟
بله. از تاریخ ۳۰ ژانویه ۲۰۲۴، آزمون PTE Core (که برای اهداف مهاجرتی طراحی شده) به طور رسمی توسط اداره مهاجرت کانادا (IRCC) برای برنامه‌های مهاجرتی مانند اکسپرس اینتری پذیرفته می‌شود. قبل از آن فقط آیلتس جنرال و سِلپیپ (CELPIP) پذیرفته می‌شدند.
۲. اگر نمره‌ام در یک مهارت (مثلاً رایتینگ) پایین باشد، در کدام آزمون راحت‌تر جبران می‌شود؟
PTE. به دلیل سیستم Cross-Scoring (نمره‌دهی تلفیقی)، مهارت‌های قوی شما (مثل Speaking یا Reading) می‌توانند به طور خودکار به نمرات مهارت‌های ضعیف‌تر شما (مثل Writing) کمک کنند، زیرا تسک‌ها یکدیگر را همپوشانی می‌کنند. در آیلتس، هر مهارت کاملاً مستقل نمره‌دهی می‌شود.
۳. PTE برای افراد بالای ۴۰ سال که با کامپیوتر مشکل دارند، چقدر چالش‌برانگیز است؟
برای این گروه سنی، PTE چالش بیشتری ایجاد می‌کند. سرعت تایپ، آشنایی با محیط کامپیوتری آزمون و تسلط بر استفاده از میکروفون، همگی برای کسب نمره حیاتی هستند. اگر تسلط بر این ابزارها کم است، آیلتس کاغذی یا آیلتس کامپیوتری با اسپیکینگ حضوری، گزینه‌های کم‌دغدغه‌تری هستند.
۴. آیلتس یا PTE؛ کدام یک نمره کل (Overall) را بر اساس میانگین محاسبه می‌کند؟
آیلتس. نمره کلی (Overall Band) آیلتس میانگین چهار مهارت است. PTE نمره را بر اساس مجموع نمره‌دهی تمام تسک‌ها محاسبه می‌کند، نه صرفاً میانگین چهار مهارت اصلی (به دلیل وجود کراس اسکورینگ). به همین دلیل، رسیدن به نمره Overall بالا در PTE با استراتژی صحیح، گاهی آسان‌تر از آیلتس است.
۵. آیا PTE برای پذیرش در رشته‌های حساس (مانند پزشکی و دندانپزشکی) پذیرفته می‌شود؟
بله، در بسیاری از کشورها مانند استرالیا و انگلستان، PTE پذیرفته می‌شود. با این حال، برخی سازمان‌های نظام پزشکی و کالج‌های بسیار حساس ممکن است همچنان به طور خاص آزمون‌های دیگر زبان تخصصی (مانند OET) یا آیلتس آکادمیک با نمرات بالاتری را درخواست کنند. باید مستقیماً با سازمان ارزیابی یا دانشکده مقصد خود تماس بگیرید.
